Een ICO is voor veel start-ups een goede manier om geld voor hun onderneming op te halen. Daarnaast kunnen investeerders die er vroeg bij zijn mooie rendementen halen. In theorie werkt dit systeem goed, maar in de praktijk blijkt de fake ICO een lucratieve verdiensten voor fraudeurs en oplichters. In dit artikel bespreken we de oplichting door middel van ICO fraude. We geven een aantal voorbeelden en leggen uit hoe je een valse ICO kunt herkennen.
Wat is een ICO?
De term ICO staat voor ‘Initial Coin Offering’. De term is afgeleid van de handel in aandelen. Daar is de Initial Public Offering de eerste gelegenheid waarbij beleggers aandelen kunnen kopen. Een ICO is dus het eerste moment waarop geïnteresseerden cryptomunten van een bepaald project kunnen kopen. Overigens wordt de term ook gebruikt bij de lancering van tokens, hoewel er een wezenlijk verschil tussen tokens en munten bestaat. In de praktijk bieden de mensen achter een start-up vaak al een ICO aan voordat hun munt of vinding daadwerkelijk op de markt is. Zo halen zij geld op voor de ontwikkeling van hun idee. De investeerder gaat er dan vanuit dat hij winst maakt op het moment dat de start-up het idee of de dienst lanceert.
[letsreviewaffiliate url=”https://www.litebit.eu/?referrer=647535″ text=”Zelf beleggen? Kies de Nederlandse Litebit exchange” size=”big” rel=”nofollow” target=”newwindow” accent=”#fcb11e” textalign=”center” border=”off”]
Wat is een ICO-fraude of ICO scam?
Aan ondernemen en beleggen kleven risico’s. Het kan dan ook gebeuren dat investeerders investeren in een ICO die uiteindelijk geen rendement of te weinig rendement oplevert. Dit is geen fraude. Men spreekt van ICO-fraude als de mensen achter het initiatief al op voorhand van plan zijn om het geld van investeerders af te pakken zonder dat ze daar een product of dienst voor willen leveren. Degenen die deze fraude opzetten hebben de intentie om het geld van beleggers op te halen en daarna te verdwijnen. De ICO-fraude is dan ook een vorm van een exit scam.
Hoe herken je een ICO-fraude of ICO scam?
Als je wilt beleggen moet je jezelf uiteraard verdiepen in zo’n belegging. Beleggers in een ICO zijn dus op zoek naar informatie. Door analyse van die informatie is een ICO fraude te herkennen. We zetten een aantal indicatoren op een rij. We onderscheiden daarbij drie categorieën: administratieve indicatoren, persoonlijke factoren en marktgedrag.
Administratieve indicatoren voor een ICO-fraude of ICO scam
Er zijn twee documenten die voor ieder crypto-initiatief belangrijk zijn, de white paper en de road map. In de white paper staat het idee uitgewerkt en zie je technische en financiële specificaties terug. Er is geen blauwdruk of vaste vorm. Zo bestaat de whitepaper van de Bitcoin uit 9 a4-tjes en zijn er ook white papers van vele honderden pagina’s bekend. Het belangrijkste is dat de white paper origineel is (en niet geheel of gedeeltelijk gekopieerd van andere initiatieven). Ook is het belangrijk dat de white paper compleet is. Geeft de white paper antwoord op de belangrijke vragen die je over de onderneming kunt stellen? Is er een concreet verdienmodel en winstplan opgenomen? Een onvolledig of gekopieerd white paper is een eerste indicatie dat er weleens iets mis kan zijn.
Een tweede document dat erg belangrijk is, is de road map. De road map is als het ware de routekaart van het bedrijf naar het uiteindelijke doel. Belangrijke punten, zoals de planning voor marktlancering, uitbreidingen en verkoop van de coin, token of onderliggende product of dienst staan hierin vermeld. In geval van een ICO-fraude is er vaak geen roadmap of is deze niet realistisch en/of logisch.
Een derde indicator is de toegevoegde waarde van de ICO. Het lijkt soms alsof ‘Blockchain’ een toverwoord is. Noem de term en investeerders beginnen te kwijlen en trekken de portemonnee. Deze tijd is voorbij. Goede documentatie maakt duidelijk waarom men kiest voor een Blockchain en wat de toegevoegde waarde daarvan is. Ook moet uit de documentatie duidelijk worden waarom de uitgifte van een munt of token logisch en noodzakelijk is. Als niet duidelijk is wat de toegevoegde waarde van Blockchain of een munt/token is, kun je je afvragen wat de waarde van de ICO is.Om te stellen dat het gebrek aan onderbouwing direct een indicator voor fraude is, gaat wellicht wat ver. Het gaat hier met name om de combinatie van factoren.
Persoonlijke factoren bij een ICO-fraude of ICO scam
Naast de administratieve factoren zijn er ook persoonlijke factoren die een indicatie kunnen zijn voor een ICO-fraude. Hier spelen met name het team en ervaring een rol. Bij een goede documentatie voor een ICO hoort een overzicht van het team. Fraudeurs hebben er geen belang bij om een ontwikkelteam op te zetten. Zo’n team kost namelijk geld en bovendien zouden teamleden wel eens kunnen gaan morren als zij merken dat ze niet aan een echt project werken. Dit lossen fraudeurs vaak kinderlijk eenvoudig op door: a. het team zelf te verzinnen en/of b. mensen in het team te plaatsen die daar geen weet van hebben.
Het eerste geval is redelijk eenvoudig te maken. De fraudeur verzint wat leuke namen en titels, zoekt er op google wat plaatjes bij (of gebruikt bijvoorbeeld tekeningen) en zet dit mooi geïllustreerd in een brochure. In het tweede geval is de fraudeur iets gewiekster. Hij zoekt dan (bijvoorbeeld op LinkedIn) bestaande professionals en voegt die in de prospectus. Uiteraard weten de ‘gelukkigen’ van niets. Om hierachter te komen kun je uiteraard de leden van het team en de gebruikte foto’s even Googlen. Bestaan deze mensen wel? Hebben zij zich op social media wel eens uitgelaten over dit project? Staat dit project bij hun werkervaring op LinkedIn? Het is natuurlijk altijd mogelijk om hen zelf even te contacten. Kunnen zij jouw informatie bevestigen?
Overigens kan Google vaak verrassende resultaten boven halen. Wanneer de oprichters in het verleden diverse malen blijken te zijn veroordeeld wegens fraude en daar bijvoorbeeld de krant mee hebben gehaald lijkt voorzichtigheid ook geboden.
Een tweede persoonlijke factor die een rol speelt is ervaring. Hoe ervaren is het team en hebben zij de capaciteiten om zo’n ICO-traject en lancering van een cryptoproduct in goede banen te leiden?
Een laatste groep indicatoren wordt gevormd door het marktgedrag.
Marktgedrag bij een ICO-fraude of ICO scam
Ook uit de manier waarop een ICO de markt benadert valt af te leiden of er sprake is van een ICO-fraude of ICO-scam. Zo mag je verwachten dat het team achter de ICO een antwoord kan geven op vragen die jij en jouw potentiële mede-investeerders hebben. Worden lastige vragen genegeerd of stelselmatig ontweken? Dan is oppassen het devies. Je mag van een ICO ook een volwassen marktbenadering verwachten. Wil men plotseling veel sneller dan gebruikelijk ontwikkelen of staat het eerste werkoverleg op een tropische bestemming al gepland? Ook dan kun je je afvragen of je met echte ondernemers van doen hebt. Een laatste indicatie is het verschil tussen wat gezegd wordt en wat beschreven staat.
Zoals we eerder zagen zijn in geval van fraude het white paper en de roadmap vaak niet origineel. Door goed te luisteren wat er wordt verteld tijdens presentaties of wordt geantwoord op vragen krijg je inzicht in de plannen van het team. Klopt dit met het plan en alle details uit de white paper of road map? Hoe vaker het antwoord ‘nee’ is, hoe groter de kans dat de vertellen ‘zijn’ white paper of roadmap niet kent of niet meer wil hanteren. In beide gevallen een teken aan de wand.
Is elke ICO een fraude?
Uiteraard is niet elke ICO een fraude. Sterker nog, een goede ICO kan zowel voor het ontwikkelteam als voor de investeerders erg succesvol zijn. Wel is het een feit dat er de afgelopen jaren veel mis is gegaan bij ICO’s. Dit hoeft overigens, zoals gezegd, niet altijd fraude te zijn. Soms is een idee gewoon toch niet levensvatbaar of gebeuren er andere dingen die een succes in de weg staan. De komende jaren wordt die kans wel kleiner. Zoals we eerder berichtten heeft de SEC (Amerikaanse toezichthouder op de beurshandel) inmiddels de mening gegeven dat veel ICO’s onder strenge trustwetgeving zouden moeten vallen. Ook scherpen investeerders hun beoordelingseisen aan.
Welke ICO-fraudes zijn er?
Er zijn de afgelopen jaren helaas veel ICO-fraudes geweest. We zetten drie tot de verbeelding sprekende ICO-fraudes op een rij:
- Centra Token ($ 32 miljoen). De oprichters van Centra Token lanceerden het idee voor een crypto-betaalkaart. Enthousiaste beleggers brachten liefst 32 miljoen bij elkaar. Op dat moment dook de media erop en bleek er van alles mis. Zo hadden de oprichters geen ervaring, maar wel een zwaar crimineel verleden. Bovendien postten zij de sporen van een overdadig leven op social media. Daarnaast bleken diverse teamleden niet te bestaan. Uiteindelijk probeerden de oprichters te vluchten met het kapitaal en zijn zij opgepakt. De procedures lopen nog.
- Benebit ($ 2,7 – 4 miljoen). Benebit was een start-up voor een loyaltyprogramma via Blockchain. De modewoorden waren niet van de lucht en de oprichters hadden al geruime tijd gebouwd aan een goede reputatie op twitter en bij diverse reviewsites. Ook hier trok de hype rond de ICO en de miljoenenbedragen die genoemd werden de aandacht. Toen bleek dat de foto’s van het ‘Benebit-team’ uit een schooljaarboek afkomstig waren stortte Benebit binnen no time in. De reviewsites trokken positieve reviews terug en de website ging op zwart. Uiteraard waren de investeringen toen al verdwenen. Schattingen van het schadebedrag lopen uiteen van 2,7 tot 4 miljoen dollar.
- Confido ($ 375.000,-). Deze ICO-fraude heeft een Nederlands tintje, althans op papier. CEO Joost van Doorn zou namelijk in Maastricht hebben gestudeerd. Punt is alleen dat hij nog niet gevonden is. Deze ICO wilde een tussenpersonenservice bij Smart-contracten opzetten. Punt is alleen dat het nu juist het kenmerk van een smart contract is dat er geen derde partij nodig is. Toen het geld eenmaal binnen was ging de website op zwart en werd er verder niet veel meer van de ICO vernomen, net zo min als van het geïnvesteerde vermogen.
Heb jij zelf ervaring met ICO-fraude? Heb je meer tips om fraude te voorkomen? Reageer gerust hieronder of neem contact met ons op.
